ابوبکر قهستانی؛ دولتمرد و ادیب دربار غزنه

خراسان بزرگ همواره از جمله پایگاه های مهم علمی و فرهنگی جهان اسلام قلمداد شده است؛ پایگاهی که دانشی مردانی از نیشابور، بخارا، سمرقند، هرات، قهستان و غیره پشتوانه ی آن بودند. مقاله ی حاضر می کوشد به معرفی شاعر و دولتمردی از منطقه ی قهستان در سده ی چهارم و پنجم هجری، ابوبکر قهستانی، بپردازد و احوال و آثار وی را با تکیه بر منابع گوناگون عربی و فارسی، گردآوری و تحلیل کند و سلوک و شخصیت او را در دیوان شاعرانی نامبردار مانند فرخی سیستانی، سنایی غزنوی، سوزنی سمرقندی و غیره پیگیری نماید. هم چنین به مراودات ادبی و گستره ی روابط ابوبکر قهستانی با معاصرانش توجه کند. آن چه ضرورت این پژوهش را بیشتر می کند، آوازه ی ادبی و سیاسی ابوبکر قهستانی بویژه در منابع عربی است، آوازه ای که در روزگار معاصر، مغفول مانده است. سروده های شاعرانی مانند ابوبکر قهستانی، سند تحولات فکری و هنری ملی و منطقه ای است که بررسی و آگاهی از آن در پژوهش های قهستان شناسی بویژه در دوره  ای که اطلاعات اندکی از آن در دست است، اهمیت می یابد. Abstract The Great Khorasan has always been considered one of the important scientific and cultural centers of the Islamic world, a base supported by scholar-men from neyshapour, bokhara, samarghand, harat, qohestan etc. The present article tries to introduce a poet and statesman from the Quhistan region in the 4th and 5th centuries, Abu Bakr Qehestani. And to analyze and collect his situation and works relied on different references in Arabic and Persian and to follow up his character in the court of the famous poets such as Farrokhi Sistani, Sanayee Ghaznavi, Sousin Samarghandi, and so on. Also, pay attention to the literary interactions and the scope of Abu Bakr’s relationship with his contemporaries. What increases the necessity of this research is the literary and political reputation of Abu Bakr Qohestani, especially in Arabic sources, a renown that has been neglected in contemporary times. Poems of some poets such as abu-bakr qohestani are a document of national and regional intellectual and artistic developments that its study and knowledge of it is important in Qohestanology researches especially in a period where little information is available.